اصول سرمایه‌گذاری در بورس چیست؟

ابتدا بیایید به این موضوع بپردازیم که بورس چیست؟

بورس یک کلمه فرانسوی است (به انگلیسی Bourse نوشته می‌شود).

بورس می‌تواند به بازارهای زیادی اطلاق شود، مثلا بورس پوشاک، بورس طلا و جواهر یا بورس لوازم کامپیوتر.

بطور کلی، بورس را می‌توان بازاری دانست که در آن خرید و فروش انجام می‌شود. ساده‌تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه‌ برقرار شود و معامله‌ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است.

اما وقتی کلمه “بورس” به تنهایی بکار برده می‌شود معمولا منظور بورس اوراق بهادار است.

بورس تهران به همراه فرابورس، تنها بازارهای مجاز خرید و فروش اوراق بهادار در ایران هستند. البته تالارهای مختلفی در شهرهای دیگر وجود دارد که با هدف نمایش تابلوهای قیمت و دسترسی به کارگزاران و … ایجاد شده است ولی معاملات فقط در سامانه معاملاتی بورس تهران انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

بورس اوراق بهادار تنها یکی از بخش‌های بازار سرمایه ایران است.

سایر بورس‌های بازار سرمایه ایران:

بورس کالا – بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می‌گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد.

در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می‌گیرد نام‌گذاری می‌کنند. مثلاً بورس نفت و بورس گندم.

بیشتر بخوانید: بورس کالا چیست؟

بورس آتی سکه – قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص (سکه طلا) را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.

به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد (سکه طلا) بر اساس توافق‌نامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت می‌گیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره می‌شود.

بیشتر بخوانید: بازار آتی سکه چیست؟

از تعاریف و مباحث تئوری عبور می‌کنیم و در ادامه توصیه‌ای کاربردی که برای خرید سهام در بورس باید توجه کنید می‌پردازیم.

بازار بورس مانند هر بازار دیگری دارای اصول و شرایط ویژه‌ای است که با در نظر گرفتن و عمل به این اصول پایه‌ای، می‌توان به سرمایه‌گذاری با پذیرش کمترین ریسک اقدام نمود.

سرمایه‌گذاری با ”سرمایه‌ مازاد“

اولین و مهمترین اصل، سرمایه‌گذاری با سرمایه‌ای است که تا مدت‌ها به آن نیازی ندارید. این اصل همواره مورد تأکید و توصیه مسئولان و فعالان با سابقه بازار بوده است.

در واقع از آنجائی که این بازار به‌دلیل افت و خیزهای متوالی وضعیت یکسانی ندارد، معمولاً سرمایه‌گذارانی می‌توانند با خیال راحت، بحران‌های مقطعی بورس را تحمل نمایند که با سرمایه‌مازاد خود در این بازار حضور دارند و در عین برخورداری از ملزومات اولیه زندگی (مسکن، خودرو، لوازم خانکی و…) مازاد سرمایه خود را به این بازار تزریق کرده‌اند.

از مقروض شدن به دیگران به منظور سرمایه‌گذاری در بورس اجتناب نمایید تا با ابتکار عمل و آسایش خاطر در بورس سرمایه‌گذاری کنید.

تشکیل سبد سهام

پرهیز از خرید ”تک سهام“ و تشکیل سبدسهام، دومین اصل مهم به‌منظور کاهش ریسک سرمایه‌گذاری برای حضور در بازار بورس است.

از آنجا که نوسانات قیمت سهام شرکت‌ها دارای روند متفاوتی هستند، بهتر است سرمایه‌ موجود جهت خرید سهام در چند شرکت از صنایع مختلف تزریق شود تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد.

در صورت وجود سرمایه اندک، در شرکت‌های واسطه‌گری مالی (دارای سبد سهام متنوع) سرمایه‌گذاری شود، زیرا این چنین شرکت‌هائی ریسک پائین‌تری نسبت به سایر شرکت‌ها دارند.

می‌توان برای کاهش ریسک، در ETF ها نیز سرمایه‌گذاری کرد.

بیشتر بخوانید: مفهوم ETF چیست؟

دیدگاه بلندمدت

سومین اصل بورس اوراق بهادار، سرمایه‌گذاری با دید بلند مدت است. تجربه و گذشته شاخص‌های مختلف بورس اوراق بهادار نیز نشان داده در هیچ دوره سه ساله‌ای سهام‌داران دچار ضرر و کاهش ارزش سرمایه نشده‌اند.

بنابراین هرچه دید سرمایه‌گذاران بلند مدت‌تر باشد به همان نسبت نیز ضریب ریسک به حداقل می‌رسد.

 عدم قطعیت

عدم قطعیت بازار، اصل دیگری است که می‌بایست در هر شرایطی مدنظر سهامداران قرار گیرد. گاهی دیده شده که افراد تنها به صرف بازدهی گذشته یک شرکت و یا شاخص‌های بورس اوراق بهادار به این بازار روی آورده‌اند و با ذهنیت تداوم روند گذشته انتظار کسب سود داشته‌اند.

در حالی که بورس اوراق بهادار به ”تالار شیشه‌ای“ معروف است و با هر تلنگری فرو می‌ریزد و ترک بر می‌دارد پس همواره باید در نظر داشت که وضعیت (مثبت و منفی) یک دوره بورس اوراق بهادار را نمی‌توان به زمان‌های آینده تعمیم داد.

به عبارت دیگر، در این بازار اصل ”یگانه عنصر ثابت جهان تغییر است“ مصداق کاملی دارد.

انواع تحلیل

برای به‌دست آوردن بازده مناسب در بورس حتماً باید نکات فوق را مد نظر داشت. به‌علاوه با استفاده از تحلیل‌های عملی متداول (فاندامنتال ـ تکنیکال) شرایط را برای دستیابی به بیشترین بازده در کمترین زمان ممکن مهیا نمود.

استفاده از تئوری مدرن پرتفولیو (MPT) نیز کمک مؤثری در بهینه‌سازی سبد سهام و توازن ریسک و بازده می‌نماید.

تحلیل فاندامنتال یا بنیادی

در لغت به معنای بنیادی و پایه‌ای است و در علم معاملات بورس اوراق بهادار به نوعی از تحلیل گفته می‌شود که به بررسی بنیادی و همه جانبه شرکت‌های بورسی در سطح خرد و کلان می‌پردازد.

به کسانی که از این روش برای تحلیل استفاده می‌نمایند فاندامنتالیست یا (بنیادگرا) می‌گوییم.

سرمایه‌گذار در هر نوع بازار، اعم از اوراق بهادار، طلا، ارز مسکن و… همواره نیازمند بررسی همه جانبه فرصت‌ها و هزینه‌های سرمایه‌گذاری و روند آیند آن می‌باشد.

در حققت، تحلیل براساس اطلاعات موجود و پیش‌بینی وقایع تأثیرگذار براساس فرصت‌های سرمایه‌گذاری روشی است که بسیاری از تحلیل‌گران از آن استفاده می‌نمایند. در این نوع دیدگاه، تحلیل‌گر کار خود را باکل نگری آغاز و با جز (مطالعات جهانی، منطقه‌ای کشوری، صنعتی و شرکتی) شکل می‌گیرد.

بررسی هزینه‌ها و فرصت‌ها و ریسک با ذکر دلایل و مقایسه با سایر اطلاعات موجود به‌همراه پیش‌بینی وقایع آینده، شالوده این گونه تحلیل است.

بیشتر بخوانید: تحلیل بنیادی چیست؟

تحلیل تکنیکال یا تکنیکی

تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های معتبر در بررسی روند قیمت سهام شرکت‌ها است. که براسا شاخص‌هائی همچون (عرضه و تقاضا ـ حجم معاملات ـ تعداد خریداران ـ قیمت‌های تاریخی) استوار می‌باشد.

به عبارت دیگر، تحلیل تکنیکی استفاده از اطلاعات گذشته برای پیش‌بینی وقایع آینده است. به تحلیل گرانی که از این روش برای بررسی سهام استفاده می‌نمایند تکنیکالیست یا (چارتیست) می‌گویند.

در این نوع تحلیل، استفاده از نمودار قیمت و اندیکاتورهای مختلف پایه و اساس کار است و برای یک چارتیست اطلاعات بنیادی سهم هیچ اهمیتی ندارد. در برخی موارد، چارتیست‌ها اصلاً نمی‌دانند شرکتی که سهام آنرا خریداری می‌نماید چه محصولی تولید می‌نماید.

بیشتر بخوانید: تحلیل تکنیکال چیست؟

در تحلیل تکنیکال 3 اصل اساسی مبنای تحلیل را تشکیل می‌دهد:

الف) همه چیز در قیمت سهم منعکس می‌گردد.

چارتیست‌ها معتقدند که تمام اطلاعات و اخبار یک سهم تأثیرشان را در قیمت سهم به‌جای می‌گذارند و نیازی به پیگیری وقایع شرکت‌ها نیست و قیمت سهم نشانگر تحولات شرکت است.

ب) روند قیمت‌ها در برابر تغییرات مقاومت می‌نماید

هرگاه قیمت سهام شرکتی بخواهد تغییر (افزایش یا کاهش) نماید این تغییر منفی و مثبت یک تا صفر می‌باشد. به عبارت دیگر، قیمت‌ها در دامنه منفی، مثبت حرکت می‌نمایند ولی تمایل آن رسیدن به نقطه صفر و تعادلی است.

بر همین اساس، هیچ‌گاه قیمت سهام در یک لحظه ناگهانی به تعادل نمی‌رسد و این اتفاق در طی دوره زمانی به‌وقوع می‌پیوندد که رفتار بازار طی این دوره به ما نشان می‌دهد که تا پایان دوره چقدر باقی مانده است.

مثلاً زمانی که سهام یک شرکت روند مثبت دارد در طی راه به نقطه‌ای می‌رسیم که از آن به بعد، درصد افزایش قیمت نسبت به روزهای قبل کاهش می‌یابد یا بالعکس در یک روند منفی هرگاه شتاب کاهش قیمت نسبت به روزهای گذشته آرام شد یعنی به نقطه‌ تعادل نزدیک شده‌ایم.

ج) تاریخ (روند) تکرار می‌شود

اگر قبول کنیم که از لحاظ روان شناختی، انسان‌ها در شرایط مشابه عکس‌العمل‌های مشابه دارند، به‌راحتی می‌توانیم انعکاس این اصل روان‌شناسی را در نوع خرید و فروش آنها دخیل نماییم و با بررسی وقایع گذشته، پیش‌بینی آینده را سهل نماییم.

چگونه سرمایه‌گذاری در بورس را به شکل اصولی آغاز کنیم؟

سرمایه‌گذاری در بورس نیاز به شرایط خاصی ندارد، حتی نیاز به داشتن سرمایه زیاد هم نیست و حتی با مبالغ کمی مانند 1 میلیون تومان هم می‌توانید سهام بخرید.

با این حال، سرمایه‌گذاری باید با درک کامل قوانین، شرایط و اصطلاحات انجام شود تا تجربه‌ای سودآور در بورس داشته باشید.

پیشنهاد می‌کنیم راهنمای اولیه سرمایه‌گذاری در بورس را در این صفحه بخوانید